Pieter van der Woerd en Pim Oremans van NEWGROUND gaan in op het nieuws dat de Omgevingswet mogelijk niet op 1 januari 2022 in werking zal treden maar dat de invoering mogelijk (verder) zal worden vertraagd.
Deze blog verscheen op Vastgoedjournaal | leestijd: 4 minuten
De Omgevingswet vervangt alle bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (o.a. ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming). Onder het motto “eenvoudig beter” zullen 40 wetten en 120 AMvB’s worden gebundeld in één wet en vier AMvB’s. Dat zou het omgevingsrecht inzichtelijker, voorspelbaarder en gemakkelijker in het gebruik maken en zorgen voor een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, meer flexibiliteit en afwegingsruimte voor lokale overheden en snellere besluitvorming. Hoewel eerder al duidelijk werd dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet niet eerder zal zijn dan per 1 januari 2022, heeft de minister benadrukt dat afstel niet aan de orde is. In april 2021 liet de minister doorschemeren dat er nieuw uitstel in het verschiet ligt.
Maar de Omgevingswet was toch al uitgesteld?
Dat is inderdaad al veelvuldig gebeurd. Nu zijn nagenoeg alle relevante wetten en besluiten aangenomen, maar moet de datum van inwerkingtreding nog door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. Tegelijkertijd zijn er grote problemen in de uitvoering.
De gemeenten, provincies, waterschappen en omgevingsdiensten zijn kennelijk nog niet klaar voor de invoering van de Omgevingswet. Velen hebben nog niet de kans gehad om te ‘proefdraaien’, en ook bij dat proefdraaien gaat het nog mis. Door de inrichting van de database kunnen bouwkundige bureaus van gemeenten bijvoorbeeld moeizaam bij de landelijke systemen, maar ook eenvoudige klussen als het regelen van een kapvergunning voor een boom konden bij een proef in Amsterdam niet tot een goed einde worden gebracht. Een en ander zou op te lossen moeten zijn met aanpassingen in het achterliggende IT-systeem: het Digitale Stelsel Omgevingswet. Daarvoor zinspeelt minister Ollongren op uitstel tot 1 april 2022 of 1 juli 2022.
Wat wordt de nieuwe planning en wat zijn de gevolgen?
“Binnen enkele weken” komt minister Ollongren met nieuwe informatie over de inwerkingtredingsdatum. Zeker weten wat die datum wordt weten we echter pas als die bij Koninklijk Besluit is vastgesteld.
Probleem van deze onduidelijkheid is dat noch het bevoegd gezag noch initiatiefnemers een idee hebben van wat hen nu precies te wachten staat. Diverse gemeenten geven al aan met het oog op de komst van de Omgevingswet geen nieuwe bestemmingsplannen meer in procedure te brengen, maar zoals het er nu uitziet is men voor 1 januari 2022 ook nog niet klaar voor het maken van omgevingsplannen. Daarmee bestaat de kans dat planvorming middels bestemmings- of omgevingsplannen langer gaat duren. En dat terwijl er op het gebied van woningbouw juist grote snelheid geboden is. Het is dan ook mede hierom dat vanuit sommige hoeken opnieuw wordt gepleit voor afstel van de Omgevingswet. Zo ver zal het vermoedelijk niet komen, gelet op het standpunt van de minister, maar ook de Tweede Kamer lijkt inmiddels doordrongen van de ernst van de situatie.
Voor omgevingsvergunningen geldt dat in principe de aanvraagdatum leidend is. Dat overgangsrecht bespraken wij al eerder. Dat betekent dat in bouw- en vergunningsplanningen er vooralsnog vanuit moet worden gegaan dat als vóór 1 januari 2022 een aanvraag wordt ingediend, deze vergunningen nog volgens het huidige recht moet worden afgehandeld. Dat kan echter ook zomaar april, of juli 2022 worden.
Wat nu?
Over enkele weken weten we meer van minister Ollongren en is er hopelijk een concrete datum waarop rekening moet worden gehouden met een compleet ander stelsel. Het is aan de minister om die datum dan ook concreet vast te leggen in een Koninklijk Besluit. Zij heeft echter de Kamers beloofd die datum ook daar in stemming te brengen, wat bij vertraging dus opnieuw zal moeten. Mogelijk krijgt dat dus nog voeten in de aarde.