Erwin Noordover en Marie-Claire Gaastra van NEWGROUND bepreken de set overgangsregels naar de Omgevingswet: de bruidsschat.
Deze blog verscheen op Vastgoedjournaal | leestijd: 5 minuten
De Omgevingswet vervangt alle bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (o.a. ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming). Onder het motto “eenvoudig beter” zullen 40 wetten en 120 AMvB’s worden gebundeld in één wet en vier AMvB’s. Dat zou het omgevingsrecht inzichtelijker, voorspelbaarder en gemakkelijker in het gebruik maken en zorgen voor een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, meer flexibiliteit en afwegingsruimte voor lokale overheden en snellere besluitvorming. De inwerkingtreding van de Omgevingswet is voorzien op 1 januari 2022.
In het kort: overgangsrecht van de Omgevingswet
Als alles goed gaat, treedt de Omgevingswet en de daarbij behorende regelgeving in werking per 1 januari 2022. Op dat moment komen de bestaande wetten en regels te vervallen en gaat de nieuwe regelgeving gelden. Om dit in goede banen te leiden, is er overgangsrecht. In een eerder blog is daar al op ingegaan. Specifiek voor de planologie zorgt het overgangsrecht ervoor dat huidige bestemmingsplannen en rijks- en provinciale inpassingsplannen van rechtswege worden omgezet in één omgevingsplan per gemeente. In dat omgevingsplan wordt ook de zogeheten bruidsschat opgenomen. Dit blog gaat nader in op deze bruidsschat.
Cadeau van de Rijksoverheid: de bruidsschat
Met de Omgevingswet verhuizen veel regels van rijksniveau naar gemeentelijk niveau. Denk hierbij aan milieunormen die nu nog in het Activiteitenbesluit milieubeheer staan en die onder de Omgevingswet via instructieregels uit het Besluit Activiteiten Leefomgeving (“BAL”) in het omgevingsplan moeten worden opgenomen. Per inwerkingtreding van de Omgevingswet gelden de milieunormen uit het Activiteitenbesluit niet meer en kunnen de normen uit het BAL enkel van toepassing zijn na opname in het omgevingsplan. Om een rechtsvacuüm te voorkomen na het vervallen van de huidige regels, voorziet de bruidsschat van rechtswege in het opnemen van de normstelling in het nieuwe omgevingsplan.
Het idee van de bruidsschat is om zo beleidsneutraal mogelijk de huidige regels om te zetten naar regels in het omgevingsplan. Het uitgangspunt is dan ook dat de overgang van de huidige rijksregels naar het omgevingsplan geen gevolgen heeft voor de activiteit waarop deze regels betrekking hebben. In de bruidsschat staan onder andere regels uit het Bouwbesluit en het Besluit omgevingsrecht, naast het genoemde Activiteitenbesluit milieubeheer. De regels zien op een breed scala aan onderwerpen, zoals horeca, detailhandel, recreatie, lozingen, emissies van geluid en geur, trillingen door bedrijven en bouwen. Daarmee zien de bruidsschatregels ook op de milieubelastende activiteiten, zijnde de vervanging van inrichtingen. Verder bevatten de bruidsschatregels het ruimtelijke deel van de vergunningplicht voor bouwactiviteiten. Kortom, de bruidsschatregels vormen een groot en essentieel pakket voor een goede start van de Omgevingswet.
Wat kunnen gemeenten doen om de bruidsschat te wijzigen?
De bruidsschat is een tijdelijk deel van het omgevingsplan. Vanaf inwerkingtreding van de Omgevingswet kunnen gemeenten het omgevingsplan wijzigingen, inclusief het deel dat bestaat uit de bruidsschat. Voor 2029 moet een raadsbesluit zijn genomen over de regels uit de bruidsschat, daargelaten of dit tot wijziging of vervanging van de regels leidt. Een gemeente kan dus de keuze maken om de regels uit de bruidsschat te bevestigen, mits de formulering van deze regels aansluit bij de systematiek van het omgevingsplan van deze gemeente. De gemeente kan ook ervoor kiezen regels uit de bruidsschat te wijzigen of te schrappen, uiteraard in lijn met de ruimte die daarvoor is gegeven in de Omgevingswet en de daarbij horende regels.
Voor gemeenten betekent de komst van de bruidsschat een nieuwe dimensie voor de eigen regelgeving, aangezien daarmee ook milieunormering op rijksniveau onderdeel wordt van het gemeentelijk afwegingskader. Niettemin hebben gemeenten enige ervaring met het stellen van milieunormen. Het komt bijvoorbeeld steeds vaker voor dat in een bestemmingsplan of omgevingsvergunning voor strijdig gebruik vanwege normen in het kader van goede ruimtelijke ordening worden opgenomen voor bepaalde milieueffecten. Daarnaast mogen gemeenten op basis van het Activiteitenbesluit milieubeheer en de Activiteitenregeling milieubeheer maatwerkvoorschriften verbinden aan inrichtingen en middels dit maatwerk kunnen ook andere normen voor de milieueffecten worden opgelegd. Dit betrof echter veelal normstelling voor een specifiek project en onder de Omgevingswet moeten gemeenten generiek en gemeentebreed aan de slag met normstelling.
Verhuistabellen
De geconsolideerde versie van de bruidsschat is hier te vinden. Om de vindbaarheid van de huidige regels in de bruidsschat te vergemakkelijken, zijn er verhuistabellen gemaakt. Zo is er bijvoorbeeld een verhuistabel voor de regels uit het Activiteitenbesluit milieubeheer en de Activiteitenregeling milieubeheer.