Erwin Noordover en Rieneke Jager van NewGround Law bespreken de gevolgen van de beoogde Omgevingswet voor het Natuurnetwerk Nederland.
Deze blog werd gepubliceerd op Vastgoedjournaal | Leestijd: 4 minuten
De Omgevingswet vervangt alle bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (o.a. ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming). Onder het motto “eenvoudig beter” zullen 40 wetten en 120 AMvB’s worden gebundeld in één wet en vier AMvB’s. Dat zou het omgevingsrecht inzichtelijker, voorspelbaarder en gemakkelijker in het gebruik maken en zorgen voor een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, meer flexibiliteit en afwegingsruimte voor lokale overheden en snellere besluitvorming. De inwerkingtreding van de Omgevingswet is momenteel voorzien op 1 juli 2022.
Wat is het Natuurnetwerk Nederland?
Het Natuurnetwerk Nederland (“NNN”) is het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. Het netwerk moet natuurgebieden beter verbinden met zowel elkaar als met het omringende agrarisch gebied. De realisatie en instandhouding van het NNN zijn van nationaal belang, wat ook blijkt uit de borging daarvan in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (“Barro”). De verantwoordelijkheid voor het NNN ligt primair bij provincies: in de omgevingsverordeningen van de provincies zijn regels opgenomen over de mogelijkheden om al dan niet binnen het NNN activiteiten te ontplooien. Samengevat komen die regels er veelal op neer dat een ruimtelijke plan dat betrekking heeft op het NNN moet voorzien in de bescherming daarvan. Daarmee wordt de mogelijkheid tot het uitvoeren van activiteiten binnen het NNN beperkt. Wel worden mogelijkheden geboden om hiermee in enige mate flexibel om te gaan, zoals een beperkte aanpassing van de begrenzing van het NNN of het toestaan van een aantasting, mits dit wordt gecompenseerd.
Hoe wordt het Natuurnetwerk Nederland straks gereguleerd?
Onder de Omgevingswet blijft het NNN van nationaal belang en het uitgangspunt van bescherming van natuurgebieden komt terug in de regelgeving in het Besluit kwaliteit leefomgeving. Daarin legt het Rijk wederom aan de provincies op om in de omgevingsverordeningen regels op te nemen in het belang van de bescherming, instandhouding, verbetering en ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden van het NNN. Die regels over het NNN moeten dan weer doorwerken naar omgevingsplannen en projectbesluiten. De regels verzekeren in ieder geval dat de kwaliteit en oppervlakte van het natuurnetwerk Nederland niet achteruitgaan, dat de samenhang tussen de gebieden van het natuurnetwerk wordt behouden en dat, als binnen het natuurnetwerk activiteiten worden toegelaten die nadelige gevolgen kunnen hebben voor de wezenlijke kenmerken of waarden van het natuurnetwerk, deze gevolgen tijdig en zodanig worden gecompenseerd dat de kwaliteit, oppervlakte en samenhang van het natuurnetwerk behouden blijven.
Geeft de Omgevingswet meer flexibiliteit voor het NNN?
Het is niet de bedoeling van de wetgever om het NNN onder de Omgevingswet wezenlijk te veranderen. Daarom blijft bescherming het uitgangspunt en zal aantasting nog steeds moeten worden gecompenseerd. Daarbij vraagt de wet straks om een tijdige compensatie van de gevolgen van nieuwe activiteiten binnen het NNN. Wel komen de eisen van motivering van een groot openbaar belang en de afwezigheid van reële alternatieven te vervallen, wat de indruk wekt van versoepeling. Bij de uitwerking van de nieuwe regels van de Omgevingswet krijgen de provincies enige ruimte om daaraan zelf invulling te geven. De provincie Noord-Holland heeft bijvoorbeeld het voornemen om voor het toestaan van nieuwe activiteiten het oude regime te behouden en daaraan een nieuw regime toe te voegen. Het lijkt er daarmee op dat onder de Omgevingswet de bescherming van het NNN niet minder wordt.