Op 5 december 2019 is de Spoedwet aanpak stikstof door de Tweede Kamer aangenomen. Deze wet voorziet in aanvullende instrumenten om vertraging van allerlei projecten en realisatie van maatschappelijke opgaven die met stikstofdepositie gepaard gaan aan te kunnen pakken. Het wetsvoorstel ligt nu ter goedkeuring voor bij de Eerste Kamer.
Samengevat worden de volgende maatregelen in de wet opgenomen:
- De mogelijkheid om bij ministeriële regeling een drempelwaarde of een stikstofregistratiesysteem in te stellen;
- De mogelijkheid om bij ministeriële regeling de stikstofuitstoot door de veehouderij via het veevoerspoor aanmerkelijk terug te dringen;
- Versnelling van procedures op grond van de Crisis- en herstelwet ten aanzien van besluiten die noodzakelijk zijn voor bescherming, verbetering en herstel van de natuur in Natura 2000-gebieden.
Drempelwaarde
De minister kan regels vaststellen over een drempelwaarde ten aanzien van stikstofdepositie die door een project niet mag worden overschreden. Op 20 november 2019 heeft de Raad van State voorlichting gegeven over de mogelijkheden om een drempelwaarde voor geringe stikstofdeposities in te voeren als onderdeel van een breder pakket maatregelen gericht op vermindering van stikstofdeposities en op natuurherstel.
Volgens de Raad van State is een drempelwaarde alleen mogelijk indien tegenover de cumulatieve depositie die het gevolg is van alle vrijgestelde activiteiten voldoende maatregelen staan die ervoor zorgen dat de instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000-gebieden worden gehaald en de algehele samenhang van de Natura 2000-gebieden bewaard blijft. De maatregelen zullen gebiedsgericht uitgewerkt moeten worden, omdat de stand van de verschillende Natura 2000-gebieden sterk uiteenloopt. Een ecologische onderbouwing is nodig. Ook bij de ministeriële regeling zal de minister dus rekening moeten houden met gebiedsgerichte maatregelen.
Stikstofregistratiesysteem
Daarnaast voorziet het wetsvoorstel in de mogelijkheid om een stikstofregistratiesysteem in te stellen. Dit systeem komt erop neer dat in een register voor elke locatie van voor stikstofgevoelige habitats in elk Natura 2000-gebied de positieve effecten van maatregelen in de vorm van een reductie van de stikstofdepositie worden geregistreerd. Op de in het registratiesysteem opgenomen hoeveelheid stikstof voor een bepaalde locatie kan een beroep worden gedaan bij de vergunningverlening voor een project dat op die locatie stikstofdepositie veroorzaakt. De benodigde hoeveelheid stikstof wordt in het systeem afgeboekt, zodat het niet meer voor andere projecten beschikbaar is.
Een voordeel van een stikstofregistratiesysteem is dat er maatwerk kan worden geboden. Er kan per locatie worden vastgesteld wat de beschikbare ruimte is. Echter een risico van deze systematiek is dat er slechts een beperkt aantal vergunningen uitgegeven kunnen worden. De systematiek bepaalt nog niet op welke wijze deze vergunningen in dat geval worden verdeeld.
Veevoer
De regering heeft berekend dat aanpassing van veevoer een reductie kan opleveren van 3,6 mol/ha/jaar. De minister wil voorschriften stellen inzake het voer en de voeding in het totale rantsoen van een dier door bijvoorbeeld regels te stellen aan het gehalte van bepaalde stoffen in dierlijke producten.
Versnelde procedures
Ten slotte wil de minister versnelling van de besluitvorming over herstel- of verbetermaatregelen van de fysieke natuur. Daarbij kan gedacht worden aan het nemen van een peilbesluit om de waterstand te verhogen en weidegebieden te vernatten of het opnemen van bufferzones rondom Natura 2000-gebieden. Daartoe wordt bijlage I bij de Crisis- en herstelwet gewijzigd.
Conclusie
De regering tracht door de Spoedwet aanpak stikstof sneller maatregelen te kunnen nemen om de stikstofcrisis op te lossen. De vraag is in hoeverre de maatregelen het gewenste effect zullen hebben, omdat nog veel onderzoek nodig is.
Loopt u aan tegen problematiek met betrekking tot stikstof?
Anne-Marie Klijn en Pieter van der Woerd zijn de experts op dit gebied binnen NEWGROUND en staan u graag bij.