Erwin Noordover en Rieneke Jager van NewGround Law bespreken in deze blog het belang van de energietransitie voor het bereiken van de gezonde fysieke leefomgeving bij gebiedsontwikkelingen.
Deze blog werd gepubliceerd op Vastgoedjournaal | Leestijd: 4 minuten
De Omgevingswet vervangt alle bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving (o.a. ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming). Onder het motto “eenvoudig beter” zullen 40 wetten en 120 AMvB’s worden gebundeld in één wet en vier AMvB’s. Dat zou het omgevingsrecht inzichtelijker, voorspelbaarder en gemakkelijker in het gebruik maken en zorgen voor een integrale benadering van de fysieke leefomgeving, meer flexibiliteit en afwegingsruimte voor lokale overheden en snellere besluitvorming. Na enkele keren uitstel wordt thans gekoerst op inwerkingtreding per 1 juli 2023. Om u goed voor te bereiden op de inwerkingtreding, belichten de experts van NEWGROUND LAW op deze plek wekelijks een aspect ten aanzien van de Omgevingswet.
De gezonde fysieke leefomgeving
De Omgevingswet is onder meer gericht op het bereiken en in stand houden van een gezonde fysieke leefomgeving. Hieruit volgt onder meer dat de overheden eigen gezondheidsambities kunnen vastleggen en uitwerken in verschillende instrumenten van de Omgevingswet. Ook moeten overheden bij nieuwe gebiedsontwikkelingen vanaf het begin af aan denken over het realiseren van een gezonde fysieke leefomgeving. De gezondheid kan bij gebiedsontwikkelingen vervolgens als specifiek belang eerder een plek krijgen in de ruimtelijke afweging en daarmee een meer sturende rol krijgen.
In de toelichting bij de Omgevingswet wordt benadrukt dat ook moet worden gekeken naar een optelsom van ontwikkelingen die kunnen leiden tot bepaalde gezondheidseffecten. Bij het voldoen aan de gestelde normen voor een activiteit of milieueffect kan dus niet zonder meer worden aangenomen dat er geen gezondheidseffecten optreden, maar dit moet integraal worden beoordeeld. Als uit deze integrale beoordeling blijkt dat een gebiedsontwikkeling tot gezondheidseffecten leidt of kan leiden, dan kan de lokale overheid ervoor kiezen om maatregelen te nemen, zoals strengere normen, of een andere locatie voor een ontwikkeling te kiezen.
Met het oog op het beoordelen van de gezondheidseffecten bij integrale gebiedsontwikkelingen is de brief die de minister van Klimaat en Energie op 4 november jl. aan de Tweede Kamer heeft gestuurd interessant.
Energietransitie goed voor de gezondheid
In de brief wijst de minister op vijf studies, uitgevoerd door onder meer het RIVM. De minister licht toe dat uit die studies niet alleen blijkt hoe de energietransitie bijdraagt aan vermindering van risico’s door klimaatverandering, maar ook dat dit zorgt voor gezondheidswinst. De onderzoeken wijzen namelijk uit dat de vervanging van fossiele energie voor duurzame energie een jaarlijkse gezondheidswinst op systeemniveau oplevert die, wat betreft de omvang, vergelijkbaar is met het aantal verloren levensjaren door doden en gewonden bij verkeersongevallen. Het aantal doden en gewonden door verkeersongevallen in Nederland bedraagt volgens de meest recente gegevens van het RIVM 54.700. Verder wordt in de brief door de minister voor het verwezenlijken van een veilige energietransitie het belang van samenwerking tussen de verschillende ministeries benadrukt. Onder meer wijst de minister op woningbouw, gelegen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en gezondheid, gelegen bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Wisselwerking tussen energietransitie en Omgevingswet
Gezien de brief van de minister lijkt ook sprake te zijn van een wisselwerking tussen het bereiken van een gezonde fysieke leefomgeving en het verwezenlijken van de energietransitie. Niet alleen is de energietransitie goed voor het milieu, maar ook leidt dit tot gezondheidswinst binnen de samenleving. Vanwege de positieve effecten van de energietransitie op de gezondheid zien wij hiervoor bij de aanvaardbaarheid van toekomstige gebiedsontwikkelingen een groeiende rol weggelegd. In andere woorden, wij zien reden te veronderstellen dat ook op lokaal niveau de verwezenlijking van de energietransitie mogelijk kan bijdragen aan ruimte voor nieuwe ontwikkelingen, doordat daarmee een bijdrage wordt geleverd aan het bereiken en in stand houden van een gezonde fysieke leefomgeving.